Jak co roku, obchody rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja w Błażowej rozpoczęły się mszą św. w intencji ojczyzny w kościele parafialnym pw. św. Marcina. Organizatorem obchodów 226. rocznicy uchwalenia pierwszej w Polsce i Europie, a drugiej na świecie ustawy zasadniczej był GOK. Głównym celebransem mszy był ks. prałat Jacek Rawski, a homilię wygłosił ks. katecheta Tomasz Brodowicz. W swoim wystąpieniu skupił się na dziejach państwa polskiego i znaczeniu Konstytucji 3 maja jako próby ratowania ojczyzny. We mszy uczestniczyli licznie przybyli goście z władzami samorządowymi szczebla wojewódzkiego, powiatowego i gminnego na czele, poczty sztandarowe szkół i organizacji działających na terenie gminy oraz orkiestra dęta. Po zakończeniu uroczystości religijnych uczestnicy przeszli pod Pomnik Partyzantów AK i BCH poległych w obronie ojczyzny, gdzie członek Zarządu Województwa Podkarpackiego Stanisław Kruczek, burmistrz Błażowej Jerzy Kocój oraz Jurek Faraś- przewodniczący Rady Miejskiej złożyli wieńce.
W sali widowiskowej GOK uroczystości rozpoczęły się od odegrania przez orkiestrę dętą hymnu państwowego, następnie okolicznościowe przemówienie wygłosił burmistrz Jerzy Kocój. Część oficjalna zakończyło odegranie „Roty” Marii Konopnickiej, po czym wyprowadzono sztandary. Część artystyczną przygotowali nauczyciele i uczniowie z Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia w Błażowej oraz ze Szkoły Podstawowej im. Króla Władysława Jagiełły w Błażowej. Widzowie mogli wysłuchać pieśni patriotycznych w wykonaniu chóru ze szkoły muzycznej pod batutą Katarzyny Sobas i przy akompaniamencie Tadeusza Hubki oraz występu duetu akordeonowego w składzie Dawid Gromek i Dawid Wyskiel oraz zespołu trąbek w składzie: Lucjan Bator, Julia Stec, Maciej Pociask, Hubert Długosz i Daniel Ślemp i tercetu w składzie puzon – Jakub Szpala, trąbki: Wojciech Pałac i Piotr Kawa. Dopełnieniem części artystycznej był montaż słowno-muzyczny w wykonaniu uczniów ze szkoły podstawowej, przygotowany pod kierunkiem i przy akompaniamencie muzyka Andrzeja Szula oraz polonistek Teresy Bąk i Beaty Pękali – Więcławskiej. Całość uroczystości poprowadził dyrektor GOK Andrzej Wróbel, który na zakończenie podziękował wszystkim, którzy przyczynili się do uświetnienia tego dnia, a uczestnikom życzył miłego świętowania w gronie rodzinnym.
Kilka faktów o Konstytucji 3 maja 1791 r. oraz sejmowaniu w I Rzeczpospolitej, czyli Rzeczpospolitej szlacheckiej
Konstytucję 3 maja Polacy postrzegają głównie jako symbol woli narodu do posiadania własnego, niezależnego państwa. Uchwalając ją w 1791 r. elity polityczne Polski zdobyły się na wiele. Po pierwsze, na samoograniczenie własnych przywilejów. Zniesiono dwie największe przeszkody w funkcjonowaniu państwa, to jest liberum veto, które skutecznie blokowało wszelkie reformy i powodowało paraliż władzy ustawodawczej oraz wolną elekcję, która dawała sposobność do mieszania się sąsiednich mocarstw w osadę tronu w Polsce i prowadziła do częstych wojen domowych.
Po drugie, z własnej woli - szlachta, bo tylko ona miała prawo stanowić prawo, nałożyła na siebie pierwsze w historii państwa polskiego stałe podatki od dochodu w wysokości 10%. Do tej pory utrzymanie Rzeczpospolitej spoczywało głównie na barkach chłopów i słabego mieszczaństwa, bo rozwój miast skutecznie dusiły przywileje szlacheckie.
Zapowiadała zniesienie unii Polski z Litwą i powstanie jednolitego państwa polsko-litewskiego bez dualizmu urzędów i innych niedogodności w jego funkcjonowaniu.
Wzmacniała obronność państwa przez organizację stałej armii, której liczbę planowano początkowo na 100 tys. żołnierzy.
Konstytucja nie zrównała mieszkańców Polski w prawach politycznych, wręcz przeciwnie. Odebrała prawa polityczne szlachcie nieposiadającej ziemi. Praw politycznychnie otrzymali mieszczanie, poza mieszczanami ze 141 miast królewskich, którym przyznano ograniczone prawo wysyłania na sejm swoich plenipotentów z możliwością zabierania głosu, gdy rzecz dotyczyła mieszczan, ale bez prawa głosowania.
Nie zniosła pańszczyzny i nie dała chłopom nawet wolności osobistej, zapowiadając jedynie bliżej nieokreśloną opiekę państwa nad włościanami.
Katarzyna II, caryca Rosji, oskarżała Polaków i nową ustawę, że zachęca rosyjskich chłopów do zbiegostwa, bo Prawo o gościach mówiło, że wszyscy przybywający do Polski są ludźmi wolnymi. A więc ówcześni emigranci w naszym kraju otrzymywali więcej niż polscy chłopi, bo byli ludźmi wolnymi, w przeciwieństwie do chłopów pańszczyźnianych.
Wreszcie Ustawę Rządową opracowali w tajemnicy zwolennicy uzdrowienia państwa, a głównymi jej autorami byli król Stanisław August Poniatowski, Ignacy Potocki, Hugo Kołłątaj, Scipion Piattoli. Samo jej uchwalenie w myśl współczesnej legislacji miało charakter zamachu stanu, gdyż uczyniono to wtedy, gdy większość posłów (szczególnie ci konserwatywni, członkowie stronnictwa hetmańskiego) przebywali jeszcze na feriach świątecznych) i nie miała pojęcia o tym, co się dzieje. Wówczas jednak nie było regulaminu sejmowania, ale przyjmowania ustaw, a wszystko odbywało się na zasadzie przyjętego zwyczaju.
Do konstytucji majowej nawiązywała Konstytucja Księstwa Warszawskiego nadana w 1807 r. przez Napoleona Bonaparte, a w okresie germanizacji i rusyfikacji pod zaborami była symbolem dążeń do odzyskania niepodległości. Obchody rocznic jej uchwalenia były okazją do manifestacji uczuć patriotycznych.
Małgorzata Kutrzeba
